Ook al komen landen hun huidige toezeggingen na, dan alsnog moeten we rekenen op een temperatuurstijging van 2,2 graden Celsius.

Aankomend weekend start de klimaattop in Glasgow. En het zal erom gaan spannen. De gezamenlijke toezeggingen van landen van over de hele wereld zijn namelijk nog steeds onvoldoende om de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord te halen. Sterker nog, we stevenen hoe dan ook af op een temperatuurstijging van meer dan 2 graden Celsius.

Rapport
Het zijn de onomwonden bevindingen uiteengezet in een nieuw klimaatrapport, uitgebracht door het VN-milieuprogramma (UNEP) voorafgaand aan de klimaattop. Om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius, moeten de jaarlijkse broeikasgasemissies in 2030 met zo’n 55 procent zijn gedaald. Om op schema te blijven voor een opwarming van 2 graden, ligt dit rond de 30 procent. Maar op dit moment lijkt het erop dat we in 2030 slechts 7,5 procent zullen halen.

Klimaatverandering
De urgentie om in actie te komen, lijkt bij veel landen dus nog ver te zoeken. En dat terwijl we de gevolgen van klimaatverandering al aan den lijve ondervinden. “Klimaatverandering is niet langer een toekomstig probleem, het is nú een probleem,” zegt Inger Andersen, uitvoerend directeur van UNEP. Volgens haar is het dan ook noodzakelijk dat we nu in actie komen en er alles aan doen om de vastgestelde doelen na te komen. “Om een ​​kans te maken om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius, hebben we acht jaar om de uitstoot van broeikasgassen bijna te halveren,” zegt Andersen. “We hebben acht jaar om plannen te maken en ze uit te voeren. De klok tikt luid.”

2 graden opwarming
We zullen echter met zwaar geschut moeten komen. Want volgens de onderzoekers stevenen we nu, met alle klimaatdoelen en beloftes ten spijt, nog steeds af op meer dan 2 graden opwarming. Nieuwe en geactualiseerde klimaattoezeggingen blijven ver achter bij wat nodig is om de doelstellingen uit het Parijse Klimaatakkoord te halen, waardoor we op schema liggen voor een wereldwijde temperatuurstijging van ten minste 2,7 graden Celsius tegen het einde van de eeuw. We kunnen dit nog enigszins bijschaven, want de onderzoekers concluderen dat netto-nuldoelstellingen een verschil kunnen maken. Al lijkt het er niet op dat we nog onder de 2 graden Celsius kunnen blijven. Want zelfs als netto-nultoezeggingen volledig zouden worden uitgevoerd zoals beloofd, moeten we rekenen op een temperatuurstijging van 2,2 graden Celsius.

Meer over netto-nuldoelstellingen
In totaal hebben 49 landen plus de EU een netto-nuldoelstelling aangekondigd. Dit dekt meer dan de helft van de wereldwijde binnenlandse uitstoot van broeikasgassen, meer dan de helft van het BBP en een derde van de wereldbevolking. Elf doelstellingen zijn vastgelegd in de wet, goed voor 12 procent van de wereldwijde uitstoot. Helaas zijn de huidige plannen vaak nog te vaag, in veel gevallen onvolledig en inconsistent, waardoor het de vraag is of ze wel daadwerkelijk uitgevoerd zullen worden.

Toch hebben we in de afgelopen jaren niet helemaal stilgestaan. Zo blijkt dat we vóór het Parijse Klimaatakkoord afstevenden op een temperatuurstijging van zo’n 4 graden Celsius. “Er is dus vooruitgang, maar niet genoeg,” zegt Alok Sharma, de aantredende COP26-voorzitter. “Daarom hebben we vooral de grootste uitstoters, de G20-landen, nodig om met sterkere toezeggingen tot 2030 te komen.”

Methaan
Die zijn met name nodig op het gebied van de uitstoot van methaan. Want volgens de onderzoekers valt er op dat vlak veel te winnen. Vermindering van de methaanemissies kan op korte termijn namelijk al bijdragen aan het dichten van de emissiekloof en het beperken van de opwarming. En dat biedt perspectief. Bovendien blijkt dat met beschikbare technische maatregelen, we de methaanuitstoot al met ongeveer 20 procent per jaar kunnen terugdringen. Doen we echt ons best, dan kunnen we zelfs de methaanemissie met ongeveer 45 procent terugschroeven.

Pandemie
In ieder geval constateren de onderzoekers dat we de mogelijkheid om de economie na de coronacrisis ‘groener’ terug te laten groeien, hebben laten varen. De hoop was dat de pandemie voor een rigoureuze ommekeer zou zorgen. 2020 zou het jaar worden waarin de redding van het klimaat vorm zou krijgen. Hoewel de coronapandemie inderdaad leidde tot een daling van de wereldwijde CO2-uitstoot van zo’n 5,4 procent, is dit niet afdoende geweest voor een heuse klimaatrevolutie. Want de verwachting is dat de CO2-uitstoot in 2021 weer zal stijgen tot een niveau dat net iets onder het recordniveau van 2019 zal uitkomen. Bovendien draagt slechts 20 procent van de totale investeringen in economisch herstel die gedaan zijn tot en met mei 2021, bij aan een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Al met al valt er met deze bevindingen genoeg te bespreken op de aankomende klimaattop in Glasgow. “De wereld moet wakker worden voor het dreigende gevaar waarmee we als soort worden geconfronteerd,” aldus Andersen. “Netto-nultoezeggingen zullen concreter moeten, landen moeten hun beleid op orde krijgen en dringend beginnen met het implementeren ervan.” In hoeverre landen hiertoe bereid zijn, zal ergens deze week duidelijk worden.